Viêm mào tinh hoàn là tình trạng mào tinh hoàn bị viêm sưng, đôi khi đi kèm với viêm tinh hoàn. Bệnh khiến phần mào tinh hoàn sưng tấy bìu gây ra cơn đau tại vị trí và những triệu chứng khác. Viêm mào tinh hoàn hầu hết là do nhiễm trùng (vi khuẩn hoặc virus), xảy ra nhiều ở nam giới dưới 35 tuổi.

Viêm mào tinh hoàn là gì?
Viêm mào tinh hoàn là một hội chứng lâm sàng gây đau, sưng. Thời gian phát bệnh thường kéo dài không quá 6 tuần. Bệnh thường do sự nhiễm trùng và hệ quả của bệnh lây truyền qua đường tình dục, thường xảy ra ở độ tuổi 14 – 35 tuổi. Người bệnh sẽ có những triệu chứng lâm sàng điểm hình là đau dữ dội ở vị trí tinh hoàn.
Viêm mào tinh hoàn có thể được chia thành hai loại chính: viêm mào tinh hoàn do nhiễm trùng và viêm mào tinh hoàn không do nhiễm trùng. Hai loại này có nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị khác nhau.
Cấu tạo của mào tinh hoàn
Mào tinh hoàn là một thành phần thiết yếu trong hệ sinh sản của nam giới, có chức năng lưu trữ và cung cấp chất dinh dưỡng cho tinh trùng bên trong trước khi chuyển đến ống dẫn tinh. Mào tinh hoàn có kích thước từ 5 – 6cm, do khoảng 12 ống xuất tập hợp tạo thành. (2)
Mào tinh hoàn là một cơ quan có cấu trúc hình ống thon dài, cuộn tròn nằm ở phần trên tinh hoàn. Mào tinh hoàn được chia làm 3 phần đầu, thân và đuôi tinh hoàn. Trong đó, đuôi tinh hoàn là phần liên kết với ống dẫn tinh, nơi chuyển tinh trùng trưởng thành đến ông phóng tinh.
Sự khác biệt giữa viêm mào tinh hoàn và viêm tinh hoàn
Về cơ bản, viêm tinh hoàn và viêm mào tinh hoàn có cơ chế bệnh sinh giống nhau, là tình trạng viêm, sưng tấy gây ra cảm giác đau đớn vùng bìu tinh hoàn. Trong đó, viêm mào tinh hoàn là tình trạng viêm ống cuộn trên đầu tinh hoàn. Trong khi đó, viêm tinh hoàn là tình trạng viêm có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào thuộc bộ phận tinh hoàn, bao gồm ống cuộn mào tinh hoàn.
Có thể hiểu rằng, viêm mào tinh hoàn là một bệnh lý nằm trong viêm tinh hoàn. Hai bệnh lý này có thể xảy ra cùng một lúc, khi phạm vi nhiễm trùng của tinh hoàn lan rộng lên đến phần ống cuộn mào tinh hoàn.
Vì cơ chế bệnh sinh của viêm tinh hoàn và viêm mào tinh hoàn không khác nhau nên phương pháp điều trị cho trường hợp cấp tính cũng giống nhau, đó là dùng thuốc kháng sinh, giảm viêm, giảm đau và nghỉ ngơi tại giường.
Nguyên nhân gây bệnh viêm mào tinh hoàn
Viêm mào tinh hoàn có nguyên nhân chủ yếu do nhiễm trùng từ các tác nhân bên ngoài, như virus, vi khuẩn hoặc nấm. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp viêm mào tinh hoàn không do nhiễm trùng mà do các tác nhân khác gây ra.
Viêm mào tinh hoàn do nhiễm trùng:
- Virus: Các virus thông thường như virus cúm, herpes sinh dục có thể gây ra viêm mào tinh hoàn.
- Vi khuẩn: Viêm mào tinh hoàn thường do nhiễm khuẩn từ niệu đạo hoặc bàng quang lan truyền, như: bệnh lậu, chlamydia, E.coli, Klebsiella hay Proteus.
- Nấm: Viêm mào tinh hoàn cũng có thể do nhiễm nấm Candida hoặc Mucor.
Viêm mào tinh hoàn không do nhiễm trùng:
- Dị ứng: Một số người có khả năng dị ứng với các sản phẩm hoá học như xà phòng, sữa tắm hay các loại thuốc dùng để tăng cường sinh lý, có thể gây ra viêm mào tinh hoàn.
- Chấn thương: Các chấn thương ở vùng bẹn và mào tinh hoàn có thể gây ra viêm mào tinh hoàn.
- Không rõ nguyên nhân: Có những trường hợp viêm mào tinh hoàn không rõ nguyên nhân, có thể do cơ địa yếu hay bệnh lý khác đang tồn tại trong cơ thể.
Triệu chứng bệnh viêm mào tinh hoàn
Triệu chứng của viêm mào tinh hoàn có thể biến thiên theo từng trường hợp và cấp độ nghiêm trọng của bệnh. Tuy nhiên, có một số triệu chứng chung thường gặp ở các bệnh nhân bị viêm mào tinh hoàn.
Triệu chứng rõ ràng:
- Đau: Đau tại vùng bẹn và mào tinh hoàn là triệu chứng chính của viêm mào tinh hoàn. Đau có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, lan tỏa sang vùng bụng và tạo cảm giác nặng nề, khó chịu cho người bệnh.
- Sưng: Một hoặc cả hai mào tinh hoàn bị sưng to, là triệu chứng rất đặc trưng của viêm mào tinh hoàn.
- Đỏ và nóng: Vùng bẹn và mào tinh hoàn có thể đỏ và nóng khi chạm vào.
Triệu chứng ẩn:
- Khó chịu hoặc đau khi tiểu: Bệnh nhân có thể cảm thấy khó chịu hoặc đau khi tiểu do sự lây lan của nhiễm trùng từ niệu đạo hay bàng quang.
- Sốt: Trong trường hợp nhiễm trùng nghiêm trọng, người bệnh có thể bị sốt.
- Thay đổi về kích cỡ của mào tinh hoàn: Trong một số trường hợp, mào tinh hoàn của người bệnh có thể giãn nở hoặc co lại, gây khó chịu trong quá trình di chuyển.
Tình trạng viêm mào tinh hoàn phổ biến như thế nào?
Theo thống kê, khoảng 1-2% nam giới từ 18-35 tuổi bị viêm mào tinh hoàn. Tuy nhiên, con số này có thể cao hơn nếu tính cả những trường hợp không được chẩn đoán và điều trị.
Viêm mào tinh hoàn thường xảy ra ở nam giới trẻ, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn tuổi. Bệnh lý này thường không gây ra tổn thương nghiêm trọng nhưng có thể dẫn đến các biến chứng nếu không được điều trị kịp thời.
Nguy cơ mắc bệnh viêm mào tinh hoàn
Đối tượng, độ tuổi:
Những người có nguy cơ cao mắc bệnh viêm mào tinh hoàn gồm:
- Nam giới trong độ tuổi từ 18-35.
- Những người dùng thuốc làm tăng sinh lý.
- Những người có tiền sử bệnh lý về niệu đạo hoặc bàng quang.
- Những người đã từng mắc viêm mào tinh hoàn trước đó.
Yếu tố rủi ro tăng khả năng mắc bệnh:
Ngoài những đối tượng trên, còn có một số yếu tố rủi ro có thể gây tăng khả năng mắc bệnh viêm mào tinh hoàn:
- Tiếp xúc với người bị nhiễm trùng: Nếu tiếp xúc với người bị nhiễm trùng mà không đảm bảo vệ sinh, bạn có thể dễ dàng bị lây nhiễm các tác nhân gây viêm mào tinh hoàn.
- Sinh hoạt tình dục không an toàn: Những người hay thay đổi đối tượng tình dục hoặc không sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục có nguy cơ cao hơn mắc bệnh viêm mào tinh hoàn.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, bao gồm viêm mào tinh hoàn.
- Sử dụng steroid: Sử dụng steroid trong thời gian dài có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển, gây ra viêm mào tinh hoàn.
Viêm mào tinh hoàn có lây không?
Viêm mào tinh hoàn có khả năng lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với chất nhầy từ niệu đạo hoặc bằng cách chia sẻ đồ dùng cá nhân như khăn tay, quần áo. Do đó, việc duy trì vệ sinh cá nhân và tránh tiếp xúc với người bị viêm mào tinh hoàn là cách hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm.
Ngoài ra, viêm mào tinh hoàn cũng có thể lây từ một phần của cơ thể khác, như niệu đạo hay bàng quang, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Do đó, việc chăm sóc và điều trị các bệnh lý liên quan cũng rất quan trọng để ngăn ngừa sự lan truyền của vi khuẩn và virus gây viêm mào tinh hoàn.
Biến chứng viêm mào tinh hoàn
Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm mào tinh hoàn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
- Viêm tinh hoàn: Nếu vi khuẩn hoặc virus từ mào tinh hoàn lan sang tinh hoàn, có thể gây ra viêm tinh hoàn, tình trạng nguy hiểm và cần phải được điều trị ngay lập tức.
- Tắc dẫn tinh hoàn: Viêm mào tinh hoàn kéo dài có thể dẫn đến tắc dẫn tinh hoàn, khiến cho tinh hoàn không thể tiết tinh và tăng nguy cơ vô sinh.
- Viêm bìu: Nếu nhiễm trùng lan ra ngoài mào tinh hoàn, có thể gây ra viêm bìu, tình trạng nguy hiểm và cần được can thiệp ngay.
- Vô sinh: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, viêm mào tinh hoàn có thể gây ra vô sinh do ảnh hưởng đến chức năng sản xuất tinh trùng.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của viêm mào tinh hoàn như đau, sưng, đỏ ở vùng bẹn và mào tinh hoàn, bạn nên đi gặp bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán đúng bệnh. Việc điều trị sớm sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và tăng cơ hội phục hồi nhanh chóng.
Ngoài ra, nếu bạn có tiếp xúc với người bị viêm mào tinh hoàn hoặc có bất kỳ yếu tố rủi ro nào khác, cũng nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và kiểm tra sức khỏe.
Chẩn đoán bệnh viêm mào tinh hoàn
Để chẩn đoán viêm mào tinh hoàn, bác sĩ sẽ thực hiện một số bước kiểm tra và xác định nguyên nhân gây bệnh, bao gồm:
- Kiểm tra lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng bẹn và mào tinh hoàn của bạn để xem có dấu hiệu sưng, đỏ hay đau không.
- Kiểm tra nhiễm trùng: Bằng cách lấy mẫu chất nhầy từ niệu đạo hoặc mào tinh hoàn, bác sĩ có thể xác định nguyên nhân gây nhiễm trùng và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
- Siêu âm: Siêu âm bụng dưới có thể giúp bác sĩ xác định kích thước và tình trạng của mào tinh hoàn, từ đó đưa ra kết luận chẩn đoán.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể phát hiện các dấu hiệu của nhiễm trùng và tăng men vi khuẩn trong cơ thể.
Dựa vào kết quả của các bước kiểm tra trên, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
Điều trị viêm mào tinh hoàn
Viêm mào tinh hoàn thường được điều trị bằng cách sử dụng kháng sinh hoặc thuốc chống viêm để tiêu diệt vi khuẩn và giảm triệu chứng viêm. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể đưa ra các biện pháp hỗ trợ khác để giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng, bao gồm:
- Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi và tránh hoạt động tình dục trong thời gian điều trị để giúp cơ thể phục hồi.
- Nhiệt đới: Sử dụng gói nhiệt đới ấm để giảm đau và sưng ở vùng bẹn và mào tinh hoàn.
- Uống đủ nước: Uống đủ nước hàng ngày để giúp loại bỏ độc tố và vi khuẩn ra khỏi cơ thể.
- Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và ngăn ngừa tái phát bệnh.
Trong trường hợp viêm mào tinh hoàn không phản ứng với điều trị ban đầu hoặc có biến chứng nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật để loại bỏ mảo tinh hoàn bị viêm.
Cách phòng ngừa viêm mào tinh hoàn
Để ngăn ngừa viêm mào tinh hoàn, bạn có thể thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:
- Duy trì vệ sinh cá nhân: Rửa sạch vùng bẹn hàng ngày và thay quần áo sạch, khô để ngăn ngừa vi khuẩn và virus xâm nhập.
- Sử dụng bảo vệ khi quan hệ tình dục: Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục để ngăn ngừa lây nhiễm các bệnh nhiễm trùng.
- Tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng: Tránh tiếp xúc với chất nhầy từ niệu đạo hoặc mào tinh hoàn của người bị viêm mào tinh hoàn.
- Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý liên quan đến niệu đạo và bàng quang.
- Hạn chế tiếp xúc với hóa chất: Tránh tiếp xúc với các chất hóa học gây dị ứng hoặc kích ứng cho vùng bẹn và mào tinh hoàn.
Một số lưu ý
- Viêm mào tinh hoàn thường không gây ra tổn thương nghiêm trọng cho mào tinh hoàn, nhưng cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng.
- Viêm mào tinh hoàn có thể lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua các vật dụng cá nhân.
- Để ngăn ngừa viêm mào tinh hoàn, bạn cần duy trì vệ sinh cá nhân, sử dụng bảo vệ khi quan hệ tình dục và tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng.
Câu hỏi thường gặp
- Viêm mào tinh hoàn có nguy hiểm không?
- Viêm mào tinh hoàn thường không gây ra tổn thương nghiêm trọng, nhưng có thể dẫn đến viêm tinh hoàn hoặc các biến chứng khác nếu không được điều trị kịp thời.
- Viêm mào tinh hoàn có lây không?
- Có, viêm mào tinh hoàn có khả năng lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua các vật dụng cá nhân.
- Làm thế nào để ngăn ngừa viêm mào tinh hoàn?
- Để ngăn ngừa viêm mào tinh hoàn, bạn cần duy trì vệ sinh cá nhân, sử dụng bảo vệ khi quan hệ tình dục và tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng.
Kết luận
Viêm mào tinh hoàn là một bệnh lý phổ biến ở nam giới, thường do nhiễm trùng từ virus, vi khuẩn hoặc nấm. Bệnh thường không gây ra tổn thương nghiêm trọng cho mào tinh hoàn, nhưng cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng. Viêm mào tinh hoàn có thể lây từ người này sang người khác, do đó việc duy trì vệ sinh cá nhân và tránh tiếp xúc với người bị nhiễm trùng là cách hiệu quả để ngăn ngừa bệnh. Để giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào của viêm mào tinh hoàn, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Xem thêm: