Bệnh lậu là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Vi khuẩn này có thể lây nhiễm niệu đạo (ống dẫn nước tiểu ra ngoài), trực tràng (phần cuối của ruột) và cổ tử cung (miệng tử cung). Bệnh thường gây ra các triệu chứng khó chịu và có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp điều trị và phòng ngừa bệnh lậu. Chúng ta cũng sẽ xem xét các biến chứng có thể xảy ra khi bị bệnh lậu và cách để ngăn ngừa bệnh này.
Nguyên nhân gây bệnh lậu
Bệnh lậu lây truyền qua quan hệ tình dục không an toàn với người mắc bệnh, thông qua dịch âm đạo, tinh dịch hoặc dịch tiết tại hậu môn. Vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae có thể sống trong các bộ phận sinh dục của cả nam và nữ, do đó bệnh lậu có thể lây truyền qua nhiều con đường khác nhau.
N. gonorrhoeae là một trực khuẩn gram âm hình cầu xếp đôi mà chỉ xảy ra ở người và gần như luôn được truyền qua quan hệ tình dục. Nhiễm trùng niệu đạo và cổ tử cung là phổ biến nhất, nhưng nhiễm trùng ở họng hoặc trực tràng có thể xảy ra sau khi quan hệ tình dục miệng hoặc hậu môn, và viêm mắt có thể theo sau sự nhiễm bẩn mắt.
Sau một lần giao hợp qua đường âm đạo, khả năng lây truyền từ nữ sang nam giới là khoảng 22%, nhưng từ nam giới sang nữ giới có thể cao hơn.
Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm trùng kết mạc khi đi qua ống đẻ và trẻ em có thể mắc bệnh lậu do lạm dụng tình dục.
Ở 10 đến 20% phụ nữ,từ nhiễm trùng cổ tử cung lan lên qua nội mạc tử cung đến các ống dẫn trứng (viêm buồng trứng) và phúc mạc vùng chậu, gây ra bệnh viêm tiểu khung (PID). Chlamydiae hoặc vi khuẩn đường ruột cũng có thể gây ra PID. Viêm cổ tử cung do lậu cầu thường đi kèm với chứng khó tiểu hoặc viêm ống Skene và tuyến Bartholin. Ở một số ít nam giới, viêm niệu đạo tăng dần tiến triển thành viêm mào tinh hoàn.
Bệnh lậu lây qua đường nào?
Bệnh lậu có thể lây truyền qua các con đường sau:
- Quan hệ tình dục âm đạo không an toàn
- Quan hệ tình dục hậu môn không an toàn
- Quan hệ tình dục bằng miệng với người bị lậu ở niệu đạo hoặc trực tràng
- Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết bị nhiễm khuẩn, chẳng hạn như thông qua đồ chơi tình dục hoặc khăn lau bị nhiễm bẩn
Việc sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục có thể giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh lậu, nhưng không hoàn toàn ngăn ngừa được việc lây truyền bệnh này.
Triệu chứng bệnh lậu ở nam giới
Thời gian ủ bệnh lậu ở nam giới thường là từ 2 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn. Các triệu chứng phổ biến của bệnh lậu ở nam giới bao gồm:
Đau, nóng rát khi đi tiểu
Đây là triệu chứng đầu tiên và thường là một trong những triệu chứng đáng chú ý nhất của bệnh lậu ở nam giới. Vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae tấn công niệu đạo, gây ra sự viêm nhiễm và làm cho niệu đạo trở nên nhạy cảm hơn. Khi đi tiểu, người bị bệnh lậu có thể cảm thấy đau hoặc nóng rát.
Dịch niệu đạo bất thường
Dương vật chảy mủ trắng, vàng, xanh là dấu hiệu điển hình nhất của bệnh lậu ở nam giới.
Tiểu són, tiểu nhiều lần
Do niệu đạo bị viêm nhiễm, người bị bệnh lậu có thể cảm thấy tiểu nhiều lần hơn bình thường và có thể có cảm giác tiểu són. Điều này có thể gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn.
Đỏ, sưng và đau ở đầu dương vật
Vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae cũng có thể tấn công các mô xung quanh đầu dương vật, gây ra sự viêm nhiễm và làm cho vùng này trở nên đỏ, sưng và đau. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng này, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Đau và sưng ở tinh hoàn
Nếu bệnh lậu không được điều trị kịp thời, nó có thể lan sang tinh hoàn và gây ra sự viêm nhiễm. Khi đó, bạn có thể cảm thấy đau và sưng ở tinh hoàn. Nếu không được điều trị, bệnh lậu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm tinh hoàn và vô sinh.
Triệu chứng bệnh lậu ở nữ giới
Thời gian ủ bệnh ở nữ giới dài hơn nam giới, từ 10 đến 14 ngày. Các triệu chứng ở nữ giới thường nhẹ hơn và không rõ ràng, vì vậy nhiều người có thể không nhận ra rằng mình đã mắc bệnh.
Đau khi đi tiểu
Tương tự như nam giới, vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae cũng có thể tấn công niệu đạo của phụ nữ, gây ra sự viêm nhiễm và làm cho niệu đạo trở nên nhạy cảm hơn. Do đó, phụ nữ có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu khi đi tiểu.
Dịch âm đạo bất thường
Vi khuẩn lây nhiễm vào âm đạo có thể gây ra các triệu chứng như dịch âm đạo bất thường. Dịch này có thể là mủ, trong hoặc mủ và có thể có màu vàng hoặc xanh lá cây. Nếu bạn thấy dịch âm đạo của mình có màu vàng hoặc xanh lá cây, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Đau bụng dưới
Nếu bệnh lậu lan sang cổ tử cung, nó có thể gây ra sự viêm nhiễm và làm cho phụ nữ cảm thấy đau bụng dưới. Đau này có thể kéo dài trong một thời gian dài và khiến bạn khó chịu.
Chẩn đoán bệnh lậu
-
Xét nghiệm axit nucleic
-
Nhuộm Gram và cấy
Bệnh lậu được chẩn đoán khi phát hiện lậu cầu qua kiểm tra bằng kính hiển vi bằng cách sử dụng xét nghiệm dựa trên axit nucleic, nhuộm Gram hoặc nuôi cấy dịch sinh dục, máu hoặc dịch khớp (thu được bằng chọc hút bằng kim).
Xét nghiệm khuếch đại axit nucleic (NAATs) có thể được thực hiện trên gạc bộ phận sinh dục, trực tràng hoặc miệng và có thể phát hiện cả bệnh lậu và nhiễm chlamydia. NAATs tăng cường độ nhạy cảm cho xét nghiệm mẫu nước tiểu ở cả hai giới.
Nhuộm Gram là nhạy và đặc hiệu đối với bệnh lậu ở nam giới bị ra mủ niệu đạo; cầu khuẩn xếp đôi Gram âm thường được nhìn thấy. Nhuộm Gram ít chính xác hơn đối với các trường hợp nhiễm trùng cổ tử cung, họng và trực tràng và không được khuyến cáo để chẩn đoán tại các khu vực này.
Đã thấy viêm niệu đạo do não mô cầu là nguyên nhân gây viêm niệu đạo không do lậu cầu tại một số trung tâm STI (bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục) ở Hoa Kỳ. Không thể phân biệt Neisseria meningitidis với N. gonorrhoeae khi nhuộm Gram và có hình thái khuẩn lạc tương tự trên môi trường nuôi cấy. Chẩn đoán viêm niệu đạo do lậu cầu trên cơ sở nhuộm Gram khi có song cầu khuẩn gram âm nhưng NAAT âm tính đối với bệnh lậu cần khẳng định loài Neisseria bằng nuôi cấy.
Cấy là nhạy cảm và đặc hiệu, nhưng vì vi khuẩn gonococci rất mong manh và khó cấy, các mẫu lấy bằng tăm bông cần được nhanh chóng phết trên môi trường thích hợp (ví dụ Thayer-Martin) và vận chuyển đến phòng thí nghiệm bằng các thùng vận chuyển có chứa CO2. Mẫu máu và khớp lỏng phải được gửi đến phòng xét nghiệm với thông báo rằng nghi ngờ nhiễm lậu cầu. Vì NAAT đã thay thế nuôi cấy trong hầu hết các phòng thí nghiệm nên rất khó tìm ra một phòng thí nghiệm có thể cung cấp xét nghiệm nuôi cấy và có độ nhạy và việc này cần có sự tư vấn của chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hoặc y tế công cộng.
Tại Hoa Kỳ, phải báo cáo các trường hợp bệnh lậu, nhiễm chlamydia và giang mai cho hệ thống y tế công cộng. Cũng nên làm các xét nghiệm huyết thanh học đối với bệnh giang mai (STS) và HIV và NAAT để sàng lọc nhiễm chlamydia.
Điều trị bệnh lậu
Bệnh lậu có thể được điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae đã phát triển kháng thuốc, nên việc chọn loại kháng sinh phù hợp là rất quan trọng.
Hiện nay, các loại kháng sinh như Ceftriaxone, Cefixime và Azithromycin được sử dụng để điều trị bệnh lậu. Tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời hoặc sử dụng kháng sinh không đúng cách, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm tinh hoàn, viêm cổ tử cung và vô sinh.
Biến chứng của bệnh lậu
Nếu không được điều trị kịp thời hoặc sử dụng kháng sinh không đúng cách, bệnh lậu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:
- Viêm tinh hoàn: Nếu bệnh lậu lan sang tinh hoàn, nó có thể gây ra sự viêm nhiễm và làm cho tinh hoàn sưng to và đau.
- Viêm cổ tử cung: Bệnh lậu có thể lan sang cổ tử cung và gây ra sự viêm nhiễm. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề về sản xuất và sinh sản ở phụ nữ.
- Vô sinh: Nếu bệnh lậu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và dẫn đến vô sinh ở cả nam và nữ giới.
- Lan truyền sang thai nhi: Nếu một người mẹ bị bệnh lậu và không được điều trị kịp thời, vi khuẩn có thể lan sang thai nhi trong khi đang mang thai và gây ra các biến chứng nguy hiểm cho thai nhi.
Phòng ngừa bệnh lậu
Để ngăn ngừa bệnh lậu, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục: Bao cao su là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh lậu và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
- Tránh quan hệ tình dục không an toàn: Tránh quan hệ tình dục không an toàn với người có triệu chứng bệnh lậu hoặc không biết mình có bị bệnh.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Nếu bạn có nhiều đối tác tình dục hoặc có nguy cơ cao mắc bệnh lậu, hãy đi kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.
- Không chia sẻ đồ dùng cá nhân: Vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae có thể lây lan qua các vật dụng cá nhân như khăn tắm, quần áo hoặc đồ dùng vệ sinh. Vì vậy, hãy không chia sẻ các vật dụng này với người khác.
Kết luận
Bệnh lậu là một bệnh lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae gây ra. Bệnh lậu có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn. Do đó, nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến bệnh lậu, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đồng thời, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa để ngăn ngừa bệnh lậu và các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
Xem thêm:
